Van der Sluis op ‘Binnenlands bestuur’: De Woo; een nieuwe jas, een eerste analyse

Het kabinet heeft gewonnen. Een vreemde uitspraak wellicht bij een wetsvoorstel van initiatiefnemers en sowieso bij een wetgevingsproces, maar het is de indruk die overblijft na een lang traject van een initiatiefwetsvoorstel die werd aangenomen door de Tweede Kamer, maar bleef hangen in de Eerste Kamer.

Dat blijven hangen had te maken met een impactanalyse waaruit volgde dat de uitvoering van de Woo in de oorspronkelijke versie veel kosten met zich zou brengen. Hoewel dat argument ook naar voren was gekomen bij de behandeling van de Tweede Kamer, werd het pas concreet met genoemde impactanalyse. Hoewel veel kritiek werd geuit (en niet altijd zonder gegronde reden) op de analyse was het wel voldoende aanleiding voor de Eerste Kamer om een en ander in de koelkast te doen belanden.

Uiteindelijk leidde dit alles tot een overleg tussen kabinet en initiatiefnemers. Het resultaat; een wijziging van de Woo via een wetsvoorstel die op 2 januari 2019 aan de Tweede Kamer is aangeboden. Deze column (en een welverdiend verlof) geeft slechts ruimte voor enkele aspecten die worden voorgesteld. Later worden wellicht ook andere onderdelen besproken.

Een aantal belangrijke elementen wordt ook nu (weer) uit het oorspronkelijke voorstel geëlimineerd. Dit keer (nadat eerder bijvoorbeeld de Informatiecommissaris het veld moest ruimen) is het register gesneuveld. Wel is een en ander geregeld over de informatiehuishouding van overheden. Bijzonder is dat de Woo nu stelt dat overheden moeten voldoen aan de zorgplicht van de Archiefwet (maar daar moet men toch al aan voldoen?!). Die zorgplicht houdt kort en goed in dat men op ordentelijke wijze overzicht heeft en houdt van de documenten (waaronder volgens de initiatiefnemers overigens ook Whatsapp-berichten en andere berichten op sociale media vallen) die onder hen berusten en dus snel verzoeken om die documenten kan afhandelen. Voor het op orde brengen van een en ander wordt een meerjarenplan opgesteld. De verantwoordelijkheid voor de uitvoering daarvan ligt bij de minister. Een adviescollege moet de uitvoering van dit plan en de voortgang daarvan in de gaten houden.

Ook de actieve openbaarmaking wordt redelijk uitgekleed. Van een harde verplichting is geen sprake (meer). Actieve openbaarmaking is met dit voorstel beperkt tot een minder aantal soorten documenten, het ziet niet op documenten van voor de inwerkingtreding van de wet en wordt gewoon in algemene zin sterk gerelativeerd. Immers, actieve openbaarmaking is aan de orde als het uitvoerbaar is, ook niet al te veel kost en de informatie ook wel een redelijk doel dient. In zoverre niet heel veel anders dan de ‘plicht’ tot actieve openbaarmaking die we kennen van de Wob.

Ook de lobby van de koepelorganisaties heeft gewerkt. Zij zullen toch niet vallen onder de Woo. Simpel gezegd omdat het veel werk oplevert en de vraag gesteld kan worden of de informatie die er echt toe doet, niet ook gewoon bij de aangesloten decentrale overheden beschikbaar is.

Nu een en ander een resultaat is van onderhandelingen tussen kabinet en initiatiefnemers is mijn verwachting dat dit voorstel met de nodige snelheid kan worden behandeld. Eens zien of het er nu wel van komt….

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *