De antimisbruikbepaling terecht ingeroepen

Na een eerste inhoudelijke beoordeling van de antimisbruikbepaling van de Woo werd opgemerkt dat de lat ook onder de Woo nog altijd hoog ligt (zie dit bericht). Dat het onder omstandigheden wel succesvol kan worden ingeroepen bleek nadien (zie bericht). De Rechtbank Den Haag oordeelt ook in die lijn met deze uitspraak en accepteert ook (in deze uitspraak) dat daaruit kan voortvloeien dat een gemachtigde niet wordt geaccepteerd voor een bepaalde periode. Korte conclusie, de lat ligt nog altijd erg hoog om te spreken van misbruik.  

Ook de Nationale Ombudsman kan het genoeg vinden….

Eerder deze week bespraken we al een uitspraak over Woo-besluitvorming van de Raad van State (zie dit bericht). Ook in dit bericht wordt besluitvorming van een organisatie die door artikel 2.1 Woo te Woo-en is (terwijl de Wob nog niet van toepassing was op deze organisatie): de Nationale Ombudsman. Deze instantie helpt – aldus de website – mensen op weg, als het misgaat tussen hen en de overheid. De No komt op voor de belangen van burgers, en helpen overheden hun dienstverlening verbeteren. De Nationale ombudsman is er ook voor professionals die burgers bijstaan wanneer zij in de knel komen. Toch kan het soms ook wat te veel worden voor de No van wat een individu van hem vraagt. 

Dat was ook hier het geval en dus werd betrokkene misbruik van recht verweten. Dit werd gebaseerd op het (proces)gedrag nu de Woo werd ingezet zonder redelijk doel of voor een ander doel dan waarvoor de Woo was bedoeld. 68 verzoeken waren ingediend in nog geen jaar, waarvan voor 41 verzoeken geldt dat eiser daar op enige wijze bij is betrokken. Dat de verzoeken zouden dienen voor een onderzoek wordt niet aannemelijk gemaakt, een verband ontbreekt. Ook ontbrak het aan het geven van helderheid over een onderzoeksstrategie en een onderzoeksplan. Hierbij betrok de No ook de vaagheid van de verzoeken, de hoeveelheid, de onsamenhangende onderwerpen, de vele bezwaar- en beroepsprocedures en klachten die hierop zijn gevolgd. Gesteld wordt dat bewust wordt geprobeerd de No dan wel zijn organisatie te treffen door onevenredig veel beslag te leggen op de ambtelijke capaciteit. Ook is sprake van rancune. Dit blijkt uit laatdunkende uitingen over de No, zowel de persoon als de medewerkers van de organisatie. Het onder dreiging van aangiften medewerkers proberen te dwingen bepaalde informatie te overleggen droeg bij aan het beeld van misbruik. Te meer omdat deze dreigementen ook in bepaalde gevallen zijn geëffectueerd. Ook zijn persoonsgegevens van medewerkers van de No zonder hun toestemming online geplaatst. Daarnaast was social media gedrag – het zich online (in Twitterberichten) negatief uitlaten over de organisatie en de medewerkers van de No – relevant.

….en de rechtbank ook!

Kort en goed kan de rechtbank zich vinden in het standpunt van de No. Hierbij betrekt de rechtbank ook de wijze waarop betrokkene zich op vergelijkbare wijze heeft opgesteld richting de rechtbank en zich heeft geuit over (medewerkers van) de rechtbank. 

Twee weken of later

Relevant voor de praktijk is dat – zoals ook duidelijk volgt uit de wettekst van artikel 4.6 Woo zelf – natuurlijk na twee weken misbruik kan worden gesteld, maar dat een en ander ook later kan gebeuren. Het zal ook juist vaak later blijken dat misbruik aan de orde is. Te meer omdat je als bestuursorgaan ook niet over één nacht ijs wilt gaan om uiteindelijk de ‘misbruik-kaart’ te trekken.

Lat nog altijd hoog

Deze bijzondere kwestie laat zien dat de No veel omstandigheden ten grondslag heeft gelegd aan zijn besluitvorming en dat een beroep op misbruik dan slaagt. Zoals eerder al opgemerkt, is het ook niet onterecht dat er veel van het bestuursorgaan wordt gevraagd. Een aspect dat de No ook naar voren brengt is het redelijke doel van het verzoek. Zie over dit aspect, maar dan als criterium eerder in het proces, deze eerdere suggestie voor de wetgever om meer evenwicht te brengen in de verhouding tussen bestuursorgaan en verzoeker.