Rechtbank Overijssel: fosfaatrechten en Wob / Woo

Een interessante uitspraak van de rechtbank Overijssel over het al dan niet openbaar maken van de besluiten waarbij ambtshalve fosfaatrechten zijn toegekend. Niet zo zeer vanwege de nagenoeg gelijke aanpak zoals we die kennen van de rechtspraak over de openbaarheid van de informatie rondom de melders in het kader van de Programmatische Aanpak Stikstof (zie bijv. deze update). Met name de onderwerpen “wijze van beoordelen van veel documenten” én “de privacy van ambtenaren” zijn een bespreking waard.

Veel documenten, steekproefsgewijs beoordelen?

Interessant is dat de rechtbank niet toestaat dat het bestuursorgaan – de minister van LNV – zich beperkt tot een selectie van de documenten. Het betrof 30.000 documenten. Vanwege de gelijke opzet en strekking meende de minister te kunnen volstaan met 16 documenten. Een dergelijke steekproefsgewijze beoordeling kan onder omstandigheden wel aldus de rechtbank. Nu het de verzoeker hier echter te doen was om alle (30.000) documenten en niet slechts bepaalde informatie daaruit, meende de rechtbank dat de steekproef niet toelaatbaar is. 

Wanneer kan het dan wel? Een dergelijke steekproef lijkt alleen mogelijk als niet wordt gesteld dat slechts dat beperkte aantal documenten onder het besluit zouden vallen. De steekproef is meer toegestaan als – na erkenning dat alle documenten eronder vallen – slechts een deel wordt beoordeeld om vervolgens te stellen dat bepaalde informatie niet openbaar gemaakt kan worden vanwege een uitzondering uit hoofdstuk 5 Woo (artikel 5.1 e.v.).

De steekproef kan ook voldoende zijn als het verzoeker te doen is om bepaalde informatie die is opgenomen in veel documenten, maar waarbij weer een uitzondering aan openbaarmaking in de weg staat (zie bijvoorbeeld een kwestie waar de rechtbank Den Haag zich over moest uitlaten). Strikt genomen ziet het verzoek (en dus het besluit) dan op slechts die specifieke onderdelen uit al die documenten.

Het door het bestuursorgaan zelf beperken van de omvang van het geschil – door het maar te hebben over een beperkt aantal documenten – kan dus simpelweg niet. Dat wisten we ook al op grond van deze uitspraak van de Raad van State uit 2015. 

De privacy van de gemandateerde

Verder is nog interessant dat de rechtbank doorslaggevend acht dat een ambtenaar de besluiten waar het om ging heeft genomen. Vanwege die bevoegdheid ziet de rechtbank geen reden om de naam van deze teammanager buiten de openbaarheid te houden. Weer een nieuwe loot aan de stam over de wel of niet doorslaggevend zijn van de tekenbevoegdheid (zie bijv. ook dit bericht).