Van der Sluis in ‘de Stentor’ 14 juni 2019 ‘Gemeenten riskeren financiële strop door misbruik nieuwe privacywet’
Eerder volgde hier al een bericht over de uitspraak van de rechtbank Overijssel over een vermeende schending van de AVG en de vergoeding van schade die daaruit zou voortvloeien. De Stentor wijdde er een uitgebreider artikel aan, met ook een inbreng van Van der Sluis:
Gemeenten riskeren financiële strop door misbruik nieuwe privacywet
Gemeenten riskeren boetes door de nieuwe privacywetgeving. De nieuwe wet biedt ‘juridisch handige jongens’ ruimte om toe te slaan. Zij kunnen relatief eenvoudig de wet misbruiken, gemeenten ‘uitlokken’ om de privacyregels te overtreden en er zo geld aan verdienen. Dat zeggen deskundigen. De VNG (Vereniging van Nederlandse Gemeenten) gaat de situatie ‘monitoren’.
Ambtenaren van de gemeente Deventer kregen een WOB-verzoek van een man; hij eiste openbaarmaking van documenten. De ambtenaren stuurden dat per e-mail door voor overleg met tientallen ambtenaren van andere gemeenten. Die werkwijze en dat overleg is in gemeentelijke kringen – zeker als het om complexe kwesties gaat – niet ongebruikelijk. Het kwam ze in dit geval duur te staan. De man maakte gebruik van zijn ‘recht op inzage’. Dat is een onderdeel van de nieuwe privacywetgeving AVG, waarmee kan worden opgevraagd met welke partijen een gemeente persoonsgegevens deelt.
Hij ontdekte zo dat bij het mailoverleg zijn naam en woonplaats ook waren verstuurd. De rechter besloot dat de gemeente daarmee zijn privacy schond en hem daarom een schadevergoeding moest betalen: 500 euro.
De combinatie van een WOB-verzoek met een inzageverzoek lijkt bedoeld om gemeenten uit te lokken om persoonsgegevens van indieners te delen.
Net als destijds in de ‘kwestie-Zeist’ klinkt ook nu in de Deventer zaak kritiek: de intenties van het gebruik van ‘recht op inzage’ worden na de schadevergoeding betwijfeld. ,,Een aantal lieden weet de weg van de AVG inmiddels goed te vinden en hoopt er klaarblijkelijk rijker van te worden’’, zegt Cornelis van der Sluis, partner en advocaat bij Ten Holder Noordam, die de gemeente Deventer in de zaak bijstaat. Hij beraadt zich met Deventer nog over vervolgstappen. Van der Sluis begeleidde vele gemeenten bij WOB-procedures.
Deventer ontving het WOB-verzoek van Voorbachs cliënt in 2013, maar door het nieuwe ‘recht op inzage’ is in te zien of de gemeente zich aan de toen ook al geldende privacyregels heeft gehouden. ,,De combinatie van ‘recht op inzage’ met een WOB-verzoek lijkt een mogelijk nieuwe strategie, waarmee gemeenten worden uitgelokt om persoonsgegevens te delen, zodat er daarna een schadevergoeding kan worden geëist.’’
Van der Sluis ziet sinds de invoering steeds meer ‘juridisch handige jongens’ het recht op inzage gebruiken. ,,Het is iets dat de laatste tijd vaker voorkomt bij gemeenten.’’ Hij ziet overeenkomsten met de WOB, die voorheen werd gebruikt om geld te verdienen. ,,Door sommige lieden werden talloze verzoeken uitgezet. Ze vroegen bijvoorbeeld om alle informatie over stoeptegels in de gemeente. Wanneer gemeenten niet op tijd waren met het leveren van de informatie, hadden indieners recht op een dwangsom.’’ De dwangsom werd uiteindelijk vanwege te veel misbruik opgeheven.
De combinatie van een WOB-verzoek met een inzageverzoek lijkt bedoeld om gemeenten uit te lokken om persoonsgegevens van de indiener te delen.
Ook Advocaat Liesbeth Woolschot van Hekkelman, die gemeenten adviseert op gebied van privacy, constateert steeds meer ‘AVG-verzoeken’ en betwijfelt – net als Van der Sluis – de intenties. Proberen mensen er geld aan te verdienen? ,,Burgers zijn zich steeds meer bewust van de regels en de mogelijkheid om er een schadevergoeding uit te slepen. Ze proberen er inderdaad soms financieel wijzer van te worden. Veel gemeenten lopen daar tegenaan.’’ Wanneer gemeenten zich niet goed in de AVG verdiepen, kunnen ze volgens Woolschot makkelijk de mist ingaan. ,,Voor sommige burgers is het de moeite waard om uit te proberen. Wanneer gemeenten niet snel genoeg een verzoek behandelen, moeten ze betalen, net als eerder bij de WOB.’’
Verdienmodel
De VNG zegt naar aanleiding van de schadevergoeding die Deventer moet betalen de situatie in de gaten te gaan houden. ,,Het moet natuurlijk niet zo zijn dat de AVG de nieuwe WOB wordt, waar mensen een verdienmodel van gaan maken. Daar is deze wet helemaal niet voor bedoeld.’’
De Autoriteit Persoonsgegevens noemt de zaak in Deventer een voorbeeld van ‘meer bewustzijn’ van de nieuwe privacywetgeving. ,,Steeds meer mensen kennen de wetgeving en spreken de gemeenten erop aan.’’
‘Lariekoek’
Voorbach zelf vindt de suggestie dat de AVG als verdienmodel wordt gebruikt ‘lariekoek’. ,,Deze mensen zijn niet deskundig en weten niet waar ze het over hebben.’’ De WOB-procedures die Voorbach zelf ooit voerde bij gemeenten, zoals tegen Zeist, hebben volgens hem ‘geen enkel verband’ met de zaak die nu speelt. ,,Ik sta mijn cliënt bij, wiens privacy is geschonden.’’
Ik zie niet voor me hoe iemand dit toen al had kunnen bedenken. Dan had mijn cliënt een glazen bol moeten hebben.
,,Toen dit WOB-verzoek verstuurd werd, in 2013, was er nog niet eens zoiets als de AVG waarmee je om inzage kan vragen. Ik zie niet voor me hoe iemand dit toen al had kunnen bedenken, zoals nu wordt gesuggereerd. Dan had mijn cliënt een glazen bol moeten hebben.’’
Geef een reactie