Raad van State 27 januari 2021; Ook locatiegegevens emissiegegevens. Eerste beoordeling beveiliging en sabotage

De rechtbank Noord-Nederland heeft eerder terecht geoordeeld dat locatiegegevens van tien zogenoemde PAS-meldingen openbaar moeten worden gemaakt, aldus de Raad van State.

Emissiegegevens

De uitspraak maakt duidelijk dat geen weigeringsgrond van de Wob kan worden ingeroepen ter voorkoming van openbaarmaking van de adres- en topografische gegevens van alle agrarische bedrijven die een PAS-melding hebben gedaan (het ging nu als proeve nog slechts om tien meldingen van agrarische bedrijven uit Friesland, Groningen, Drenthe en Overijssel).

De minister had nog verwezen naar een uitspraak uit 2019 (zie deze update) en op basis daarvan gemeend dat locatiegegevens niet per definitie als emissiegegevens zijn aan te merken. Ik suggereerde eerder ook zoiets in mijn update bij de rechtbank uitspraak. Ik wees op een uitspraak uit december 2019. Die is kennelijk niet betrokken in de uitspraak van de Raad van State.

Ik wierp bij de update naar aanleiding van de rechtbankuitspraak de vraag op – erkennende dat de locatie-gegevens in het kader van de PAS natuurlijk relevant zijn voor het uiteindelijk bepalen van de depositie (het effect op een natura 2000 gebied) – of en in hoeverre de locatie ‘an sich’ nu gekoppeld is aan de uitstoot van stikstof.

De Raad van State meent van wel. De redenering: de emissie heeft een bron, die bron heeft een locatie heeft, om die reden zijn de locatiegegevens van een emissiebron ook emissiegegevens.

Beveiliging en sabotage

Voor het eerst wordt vervolgens bezien of het verstrekken van emissiegegevens toch achterwege dient te blijven, omdat het belang van openbaarmaking niet opweegt tegen het belang van de beveiliging van bedrijven en het voorkomen van sabotage. Een voor zover bekend eerste beoordeling van het inroepen van de in artikel 10, zevende lid, onder b, van de Wob gegeven escape om ook emissiegegevens toch vertrouwelijk te houden.

Op die escape kan een beroep worden gedaan, indien objectieve omstandigheden het (met het oog op de beveiliging van de betrokken bedrijven en het voorkomen van sabotage) noodzakelijk maken dat openbaarmaking van de verzochte milieu-informatie achterwege blijft. De Afdeling werpt hierbij een serieuze drempel op. Juist ook omdat de gegevens over emissies tot de belangrijkste milieu-informatie behoren. Het is dan ook aan de minister om aannemelijk te maken dat openbaarmaking van de desbetreffende milieu-informatie daadwerkelijk schade zou toebrengen aan het met geheimhouding gediende belang, te weten de beveiliging van bedrijven en het voorkomen van sabotage. Dit alles met concrete aanknopingspunten. De bewijsrechtelijke en motiveringsdrempel ligt dus hoger dan in andere zaken.

De minister haalt deze drempel niet. Ondanks verwijzingen naar waarschuwingen van de NCTV (voor dat extremisme) en de veronderstelde algemene bekendheid dat de betrokken bedrijven mogelijk met enige vorm van intimidatie en/of bedreiging zullen worden geconfronteerd.

De Raad van State heeft wel oog voor de mogelijke aanwezigheid van de belangen zoals genoemd in artikel 10, zevende lid, maar acht ze simpelweg niet voldoende concreet aanwezig bij de locatiegegevens dat ook daadwerkelijk schade zou optreden. Betrokken wordt ook dat het dierenrechtenextremisme wordt genoemd, maar dat de Nederlandse dierenrechtenbeweging al lange tijd klein is en dat deze zich vooral uit in vreedzame demonstraties.

De Wet open overheid

Met de op 26 januari 2021 door de Tweede Kamer aangenomen Wet open overheid wordt geregeld dat emissiegegevens sowieso openbaar worden gemaakt. Zie hiervoor artikel 5.1, zevende lid.

De beveiliging van bedrijven en voorkomen van sabotage komt wel terug als uitzondering. Bovendien is deze grond verruimd naar ook de beveiliging van personen. Of de met deze uitspraak gegeven uitleg van de Raad van State ook geldt voor deze meer algemene uitzondering (artikel 5.1, tweede lid, onder h) valt te bezien. De extra hoge drempel is in de hier besproken uitspraak natuurlijk met name ingegeven door het feit dat het om emissiegegevens gaat.

In het kader van de Abonnementen Wob-modellen heeft deze uitspraak tot een aanpassing van documenten geleid.