Rechtbank Den Haag 2 augustus 2022; Beoordelen van concepten. Eisen aan de zoektocht naar documenten

Een actueel thema dit jaar, het beoordelen van concepten. Dit met name door de rijksbrede gedragslijn dat concepten niet verstrekt worden, alleen (eventueel) definitieve versies (zie eerder deze update al en de daarin genoemde column van maart dit jaar). De Rechtbank Den Haag staat in deze uitspraak expliciet stil bij de gedragslijn.

De overweging (zie onder 8) van de rechtbank is wat moeilijk te volgen. In beginsel acht de rechtbank een dergelijke gedragslijn acceptabel voor zover er uit volgt dat bij openbaarmaking van een definitief stuk niet (alle) concepten openbaar worden gemaakt. Vervolgens stelt de rechtbank wel dat je niet kunt stellen dat concepten buiten de Wob vallen. Die stelling betrekt de minister van Defensie ook niet als ik de uitspraak goed begrijp. De gewraakte bijlage 12 is immers een concept. De minister stelt meer dat een dergelijk document simpelweg niet beoordeeld wordt vanwege de conceptstatus. Dat kan niet, zo oordeelt de rechtbank terecht. In zoverre is de opmerking van de rechtbank dat een bestuursorgaan niet gehouden is alle conceptversies openbaar te maken (iets eerder in overweging 8) niet goed te plaatsen.

Tip voor de praktijk: het uitgangspunt vormt – zo stelt de rechtbank wel terecht – de inhoud van het verzoek. Wordt gevraagd om alle documenten (meestal het geval), dan vallen daar ook concepten onder. Dat is enkel anders als expliciet wordt gevraagd naar definitieve documenten. Het feit dat sprake is van concepten is op zichzelf niet voldoende om deze niet openbaar te maken. Daarvoor kan alleen een uitzondering (van hoofdstuk 5 van de Woo) een grondslag bieden. De enige mogelijkheid dat een concept niet hoeft te worden verstrekt zou wellicht kunnen zijn dat het concept identiek is aan het definitieve stuk.

De rechtbank is overigens ook kritisch op de uitleg over de zoektocht naar documenten. Daarmee lijkt, in elk geval in deze kwestie, een verzoeker meer te kunnen bereiken met het roepen ‘er moet meer zijn’ dan uit andere rechtspraak blijkt. Een bestuursorgaan doet er dus goed aan goed uit te leggen waar, met welke zoektermen en bij wie is gezocht naar documenten.