Wet open overheid; gerommel met het document en de aangelegenheid

Nu de verdere behandeling van de Wet open overheid is doorgeschoven naar januari 2021 is er nog tijd en ruimte voor enkele bespiegelingen. Enkele kwestie die mij de afgelopen jaren opvielen. Eén ervan zou de kritische lezer kunnen wegzetten als een hang naar het verleden (of het huidige beter gezegd), namelijk de Wob of juridisch geneuzel. Het punt dat ik wil aansnijden ligt al redelijk in het begin van die Woo, namelijk in artikel 2.1 waar de definitiebepalingen zijn opgenomen.

Ik heb het nu niet over het merkwaardige feit van ontbrekende definities van begrippen die wel in de wet worden gebruikt (intern beraad, zie artikel 5.2) of definities die opeens in een specifiek artikel moeten terugkomen en anders worden gedefinieerd in een ander artikel (persoonlijke beleidsopvattingen; zie artikel 5.2 resp. artikel 5.4a).

Nee ik heb het dan over de begrippen ‘document’ en ‘publieke informatie’. Met deze documenten hebben de initiatiefnemers erg lopen stoeien om vooral maar weg te blijven bij het begrip ‘bestuurlijke aangelegenheid’. Want dat begrip is onvoldoende kader stellend (en dat klopt best een beetje) zodat dit niet terug moet komen, aldus de initiatiefnemers. Daarin zijn de initiatiefnemers alleen niet erg consequent. Want we zien toch echt regelmatig in de toelichting het woord (bestuurlijke) aangelegenheid terug komen. Sterker nog, in de wet zelf zien we dat een Woo-verzoek gewoon het document of de aangelegenheid waarop het verzoek ziet moet benoemen (zie artikel 4.1). En bij de antimisbruikbepaling (artikel 4.6) zien we het begrip bestuurlijke aangelegenheid in volle glorie terugkeren.

Niet vreemd overigens dat toch blijven hanteren van dit begrip. Want, hoewel misschien niet altijd kader stellend, het maakt wel duidelijk waar de Woo (of de Wob) nu vooral wel over kan gaan en waarover vooral ook niet (bij een specifiek verzoek om openbaarmaking).

Maar goed, terug naar artikel 2.1. Daarin komt het begrip ‘document’ dus terug om aan te geven dat bij de Woo gevraagd wordt naar schriftelijke stukken of een ander geheel van vastgelegde gegevens. Om vooral dus maar te benadrukken dat dit hetzelfde blijft als onder de Wob. Waarbij de initiatiefnemers al eerder door hadden dan de Minister van VWS dat natuurlijk ook WhatsApp-berichten onder de algemene openbaarheidsregeling moeten vallen. Nieuw is vervolgens dat het moet gaan om ‘opgemaakte of ontvangen’ stukken.

Pardon? Wat is dat? De toelichting maakt het niet duidelijk. Voer dus voor discussie want wat is opgemaakt en wanneer is iets ontvangen? Vervolgens moet de informatie naar zijn aard wel verband houden met de publieke taak. De toelichting hierbij kan niet anders worden opgevat dan dat men kennelijk heeft willen aansluiten bij de omschrijving van de bestuurlijke aangelegenheid, dat wordt zelfs expliciet erkend. In diezelfde zin wordt opgemerkt dat dit begrip zo ruim wordt uitgelegd in de rechtspraak en dus dat het geen waarde meer toekomt. Maar wat heeft het verwijderen van het begrip nu voor zin als met een daarmee gelijk te schakelen begrip moet worden gewerkt? Mij ontgaat de zin, nut en noodzaak.

Een volgend wonderbaarlijk element bij de document-definitie is dat doorslaggevende betekenis wordt toegekend aan de inhoud van het stuk. Je zou dat immers verwachten bij een ander begrip uit artikel 2.1: ‘publieke informatie’. De snelle lezer zou denken dat het wellicht om al openbare informatie gaat (het is immers ‘publiek’), maar dat is niet bedoeld. De definitie maakt duidelijk dat de locatie van het document iets wel of geen publieke informatie maakt (en dus niet de inhoud!). Vreemd nu die locatie (vervat in het ‘berusten onder’) in de Wob nog zo mooi terug komt bij het begrip ‘document’. Met al zijn rijke jurisprudentie over de betekenis die dit heeft qua bewaren, zoeken en alsnog achterhalen van documenten maar die rijke jurisprudentie van de Wob zal wel weer relevant zijn om te duiden wanneer iets ‘berust’ onder het bestuursorgaan onder de Woo en daarmee ‘publieke informatie’ wordt.

Maar goed, in de driftige poging (die dus niet helemaal is gelukt) om weg te blijven bij de ‘bestuurlijke aangelegenheid’ zijn de initiatiefnemers gaan goochelen met begrippen. Onnavolgbaar soms en niet heel consequent.

Zo maar iets wat me opviel de afgelopen jaren bij het bestuderen van de Woo.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *