Artikel 2.1 Begripsbepalingen

In deze wet en de daarop berustende bepalingen wordt verstaan onder:

document: een door een orgaan, persoon of college als bedoeld in artikel 2.2, eerste lid, opgemaakt of ontvangen schriftelijk stuk of ander geheel van vastgelegde gegevens dat naar zijn aard verband houdt met de publieke taak van dat orgaan, die persoon of dat college;

milieu-informatie: hetgeen daaronder wordt verstaan in artikel 19.1a van de Wet milieubeheer;

Onze Minister: Onze Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties;

publieke informatie: informatie neergelegd in documenten die berusten bij een orgaan, persoon of college als bedoeld in artikel 2.2, eerste lid, of informatie die krachtens artikel 2.3 door een bestuursorgaan kan worden gevorderd.

Meer hierover, zie Wet open overheid. Artikelsgewijze toelichting, voor de praktijk besproken

Annotatie

De definitiebepaling van artikel 2.1 bevat aanzienlijk minder begrippen dan artikel 1 van de Wob. Soms komt dat omdat ervoor gekozen is een begrip te definiëren in de bepalingen zelf (zie het begrip “persoonlijke beleidsopvatting” in artikel 5.2, eerste lid). In een ander geval volgt dit uit een fundamentele wijziging die de Woo inzet.

Geen ‘bestuurlijke aangelegenheid’, wel ‘publieke informatie’

Zo’n fundamentele wijziging is het loslaten van een begrip zoals “bestuurlijke aangelegenheid”. Reden hiervan is dat dit aspect geen onderscheidend element zou zijn vanwege de jurisprudentie. Hoewel dat formeel gezien juist is door de ontwikkeling van de jurisprudentie, vormt dit begrip wel een belangrijk gegeven voor de duiding van wat precies wordt gevraagd. Bovendien legt het begrip ‘bestuurlijke aangelegenheid’ en de in de jurisprudentie gegeven ruime uitleg daarvan een duidelijke link met het oogmerk van de Wob (en ook de Woo): gelegenheid geven om de overheid te kunnen controleren. Het begrip ‘publieke informatie’ doet dat niet, nu het enkel beschrijft dat het gaat om informatie neergelegd in documenten die bij de onder de Woo vallende entiteiten berust of kan worden opgevorderd (zie artikel 2.2 en artikel 2.3). Het gaat hier dus om informatie die berust bij alle bestuursorganen en bijvoorbeeld de Tweede Kamer, Raad voor de rechtspraak en Algemene Rekenkamer. Ook kan het gaan om informatie die bij een rechtspersoon berust die is aangewezen bij algemene maatregel van bestuur. Daarvoor komen bijvoorbeeld in aanmerking rechtspersonen die voor meer dan € 100.000 bekostigd worden uit algemene middelen, een wettelijke taak uitoefenen, een publiek belang behartigen of een meerderheidsaandeelhouder hebben die een publiekrechtelijke rechtspersoon is. Hoewel niet expliciet geregeld, zal artikel 4.1, eerste lid – vergelijkbaar met de Wob – zo gelezen moeten worden dat het ook ziet op documenten die berusten bij de instelling, de dienst of het bedrijf zoals daar genoemd. Bepalend is dus de locatie van het document en niet meer de inhoud van het stuk. De initiatiefnemers kunnen overigens niet helemaal afscheid nemen van het begrip ‘bestuurlijke aangelegenheid’. Bij de antimisbruikbepaling (artikel 4.6) krijgt het begrip immers nog een prominente plaats.
Evenals onder de Wob geldt als uitgangspunt de aangelegenheid (zoals afgebakend door het verzoek, eventueel na specificatie, zie artikel 4.1); de informatie moet worden verzameld aan de hand van die geïdentificeerde aangelegenheid. Daarbij moet het bovendien gaan om documenten die onder het bestuursorgaan en/of een onder verantwoordelijkheid van het bestuursorgaan werkzame instelling, dienst of bedrijf (behoren te) berusten. Evenals onder de Wob is het begrip “berusten” niet gespecificeerd, zodat het ervoor moet worden gehouden dat ook onder de Woo van belang is dat aanwezigheid, fysieke of daarmee gelijk te stellen, doorslaggevend is. Daaronder valt niet de situatie dat het bestuursorgaan een contractueel recht op informatie geldend moet maken alvorens die informatie openbaar te kunnen maken. Onder omstandigheden moet de informatie van elders worden gehaald.

Document

Het begrip “document” is wel gedefinieerd en met het wijzigingswetsvoorstel is aangesloten bij de Archiefwet 1995 en het daarbij gehanteerde begrip “archiefbescheiden”. Nieuw aan deze definitie is dat naast de schriftelijke aard wordt gesproken van een “ander geheel van vastgelegde gegevens”. Bij de Wob gaat het nog om “ander materiaal dat gegevens bevat”. Reden hiervoor is dat een elektronisch bestand niet uit een materiaal zou bestaan. Een probleem dat onder de Wob overigens niet als probleem werd ervaren; ook elektronische bestanden – zoals ook WhatsApp- of sms-berichten – werden zonder discussie aangemerkt als documenten. Het belang van het vragen om documenten, vertaalt zich in het gegeven dat ook onder de Woo het stellen van een vraag geen Woo-verzoek oplevert, zodat termijnen uit de Woo niet in acht genomen hoeven te worden en een reactie op het verzoek geen besluit oplevert waartegen rechtsmiddelen openstaan. Materieel achten de initiatiefnemers de definitie overigens gelijk aan de definitie van de Wob. Berichten op sociale media vallen er dus wel onder, de beperking is gelegen in de aansluiting bij de publieke taak (waaronder ook valt de aangelegenheid die randvoorwaardelijk is voor de uitoefening van de publieke taak, zoals inkoop of personeelsbeleid).

Milieu-informatie
De definitie van het begrip ‘milieu-informatie’ is nog altijd iets om rekening mee te houden, onder meer bij de weging van enkele uitzonderingsgronden (zie artikel 5.1, tweede lid, aanhef een onder b; artikel 5.1, vijfde lid; artikel 5.2, derde lid). Die definitie is nog altijd gekoppeld aan de Wet milieubeheer zodat de jurisprudentie die onder de Wob tot stand is gekomen nog relevant is. Slechts sprake is van ‘milieu-informatie’ voor zover de toestand van de menselijke gezondheid, cultureel waardevolle gebieden en bouwwerken en dergelijke (kunnen) worden aangetast door elementen van het milieu. Een band met het milieu moet er zijn. Te denken valt aan een bij een bestuursorgaan berustend onderzoeksrapport naar de invloed van luchtverontreiniging op de gezondheid van inwoners van een bepaald geïndustrialiseerd gebied. Ontbreekt een dergelijk (mogelijk) verband met het milieu, dan ligt het anders. Zo is informatie over de aantasting van monumenten door verlaging van het grondwaterpeil wel milieu-informatie, maar informatie over het aantal besluiten tot aanwijzing van monumenten in een bepaald jaar in beginsel niet. Dat geldt ook voor een Nota kostenverhaal, die beoogt inzicht te bieden in de stand van zaken van werkzaamheden op juridisch terrein samenhangend met bodemverontreiniging. Ook zijn vergunningen met betrekking tot in gevangenschap gefokte dieren geen milieu-informatie, vanwege het feit dat het geen informatie over de biologische diversiteit betreft. Dat geldt evenzeer voor een subsidieaanvraag voor een windmolenpark. Wel milieu-informatie daarentegen is een kaart van een zoekgebied voor UMTS- en GSM-masten, nu de straling van invloed is op elementen van het milieu.

Tweede Kamer, vergaderjaar 2013–2014, 33 328, nr. 8 (herdruk); Voorstel van wet na advies Raad van State

Tweede Kamer, vergaderjaar 2013–2014, 33 328, nr. 9 (herdruk); Memorie van Toelichting na advies Raad van State

Tweede Kamer, vergaderjaar 2013–2014, 33 328, nr. 12; Nota naar aanleiding van het verslag

Tweede Kamer, vergaderjaar 2014–2015, 33 328, nr. 14; Tweede nota van wijziging

Tweede Kamer, vergaderjaar 2018–2019, 35 112, nr. 3; Memorie van Toelichting

Geconsolideerde artikelsgewijze toelichting bij de Wet open overheid zoals gewijzigd door de verwerking van de Wijzigingswet Woo

Meer hierover, zie Wet open overheid. Artikelsgewijze toelichting, voor de praktijk besproken